Η φωνημική επίγνωση και η ορθογραφία αποτελούν συνήθως κύρια σημεία προσοχής στα προγράμματα παρέμβασης παιδιών με Δυσλεξία και Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες αλλά και σε παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού. Η φωνημική ενημερότητα μιλά για τη δυνατότητα να αντιστοιχούμε κάθε φώνημα της λέξης (ήχο γράμματος πχ. /α/) με το το ανάλογο γραπτό σύμβολο του. Παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες ή που μόλις έχουν διδαχτεί τη γλώσσα παρουσιάζουν λάθη φωνημικά κατά τη γραφή τους δηλ. “τρώνε”, προσθέτουν, αντιστρέφουν γράμματα κτλ. μέσα στις λέξεις.

Η επίγνωση των ήχων και των γραπτών συμβόλων των γραμμάτων μιας αλφαβητικής γλώσσας γίνεται με ασκήσεις που εξασκούν αυτή την ικανότητα. Στα παιδιά με Δυσλεξία/μαθησιακές δυσκολίες παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο η άσκηση να είναι δοσμένη με τρόπο τέτοιο που το παιδί να συμμετέχει σε αυτή. Για αυτό οι διαδραστικές ασκήσεις είναι πάντα προτιμότερες σαν μέθοδος διδασκαλίας. 

Για να το πετύχουμε αυτό χρησιμοποιούμε διάφορα εργαλεία. Τα ξύλινα μανταλάκια πάνω στα οποία έχουμε γράψει γράμματα με διάφορα χρώματα αποτελούν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για τέτοιες συμμετοχικές ασκήσεις.

Υλικά: ξύλινα μανταλάκια, εργαλείο γραφής (στυλό, μολύβια, ξυλομπογιές, μαρκαδόροι)

Τρόποι για να χρησιμοποιήσουμε τα ξύλινα μανταλάκια-γράμματα:

• Έχουμε γράψει μια συλλαβή, λέξη σε ένα κομμάτι χαρτί και ζητάμε να βάλει πάνω απο τα γράμματα της λέξης τα αντίστοιχα μανταλάκια (όπως φωτογραφία).
• Ζητάμε να βρει και να βάλει απο πάνω μόνο συγκεκριμένα γράμματα της λέξης που θέλουμε να δουλέψουμε πχ. τα φ-β, π-τ αν το παιδί μπερδεύει αυτούς τους φθόγγους.
• Σε ένα κομμάτι λευκό χαρτί να βάλει με τη σωστή σειρά τα μανταλάκια – γράμματα για να σχηματίσει την λέξη που ακούει.
• Να βάλει τα σωστά μανταλάκια-γράμματα για να ολοκληρώσει μια μισή λέξη.
• Να βάλει το σωστό μανταλάκι-γράμμα στη θέση του γράμματος που λείπει απο τη λέξη που γράψαμε πχ. τ_απέζι
• Να διορθώσει το “λάθος” που έχουμε κάνει μέσα στη λέξη με το να τοποθετήσει το σωστό μανταλάκι-γράμμα πχ. στη λέξη βαφμός θα πρέπει να βάλει ένα μανταλάκι με το γράμμα /θ/ στη θέση του /φ/.
• Να εντοπίσει στις λέξεις που θα έχετε γράψει συγκεκριμένο σύμπλεγμα συμφώνων πχ. το /στρ/ και να βάζει απο πάνω τα μανταλάκια-γράμματα για να εντυπωθεί καλύτερα. 

Σημείωση: Ακριβώς με την ίδια λογική δουλεύουμε και για την ενίσχυση της ορθογραφίας. 

Απευθύνεται: Σε παιδιά με Δυσλεξία και Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες που χρειάζονται έναν εναλλακτικό τρόπο για να ενισχυθεί η φωνημική συνειδητότητα τους και η ορθογραφημένη γραφή. Επίσης είναι ένα δημιουργικός τρόπος για παιδιά της Α’ Δημοτικού να “παίξουν” με τη γλώσσα. Οι ασκήσεις μπορούν να γίνουν απο γονείς, εκπαιδευτικούς και θεραπευτές.


Άσπα Μητρακάκη
Ειδική Παιδαγωγός – Κοινωνική Ανθρωπολόγος
ειδικευμένη στην αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολίων/δυσλεξίας
 dyslexiaathome.blogspot.gr

Βρείτε όλα τα άρθρα της Άσπας εδώ