Ο όρος Σακχαρώδης Διαβήτης είναι γνωστός από το 1550 π.Χ. περίπου -αφού η πρώτη γραπτή αναφορά στην ασθένεια συναντάται στον αιγυπτιακό πάπυρο «Ebers», χρωστάει το όνομά του στον Έλληνα Αρεταίο τον Καππαδόκη (120-200 μ.Χ.), ο οποίος χρησιμοποιεί τον όρο «διαβήτης» για να περιγράψει τη μεγάλη ταχύτητα με την οποία τα υγρά που πίνουν οι διαβητικοί «διαβαίνουν» (από εδώ βγαίνει και η λέξη διαβήτης) μέσα από τον οργανισμό για να αποβληθούν ως ούρα. Χρειάστηκε ωστόσο να περάσουν 2000 χρόνια περίπου (μέχρι το 1921) για να ανακαλυφθεί η ινσουλίνη,η ανακάλυψη της οποίας τιμήθηκε και με βραβείο Nobel.
Ο διαβήτης τύπου 1 λέγεται και ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης.
Ο χαρακτηρισμός του ως Νεανικός διαβήτης, οφείλεται στο γεγονός ότι κατά κανόνα εμφανίζεται σε άτομα νεώτερης ηλικίας, χωρίς βέβαια να αποκλείεται και η εμφάνιση αυτής της μορφής σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα.
Ο διαβήτης τύπου 1 οφείλεται σε ένα αυτοάνοσο μηχανισμό. Αυτό σημαίνει ότι ο ίδιος ο οργανισμός παράγει αντισώματα εναντίον των δικών του κυττάρων τα οποία παράγουν την ινσουλίνη.Τα κύτταρα τύπου β του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη, καταστρέφονται από το ανοσοποιητικό αμυντικό σύστημα του οργανισμού λόγω της αυτοάνοσης διαταραχής. Η έλλειψη της ινσουλίνης δημιουργεί το διαβήτη.
Η ονομασία “ινσουλινοεξαρτώμενος” χαρακτηρίζει τη διαταραχή και τη μορφή θεραπείας που απαιτείται. Στο διαβήτη τύπου 1 το πάγκρεας παράγει ελάχιστη ή καθόλου ινσουλίνη. Επομένως, το άτομο ευρίσκεται σε απόλυτη εξάρτηση για τη διατήρηση ακόμα και αυτής της ίδιας της ζωής του από τη χορήγηση ινσουλίνης.
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι χρόνιο νόσημα και απαιτεί εφ’ όρου ζωής θεραπεία με ινσουλίνη.
Ο διαβήτης τύπου 1 δεν είναι τόσο συχνός, όσο ο διαβήτης τύπου 2. Υπολογίζεται ότι περίπου 5-10% όλων των περιπτώσεων διαβήτη είναι μορφές διαβήτη τύπου 1.
Η συχνότητα του υπολογίζεται σε 1 στα 590 άτομα ηλικίας κάτω των 20 ετών. Μέσα σε κάθε χρόνο, 18 άτομα από τα 100.000 άτομα κάτω των 20 ετών, θα διαγνωσθεί με διαβήτη τύπου 1.
Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 συνήθως εμφανίζονται και εξελλίσονται σε μικρό χρονικό διάστημα και τις περισσότερες φορές είναι θορυβώδη. Τα κλασσικά συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν πολυδιψία (μεγάλη δίψα) , πολυουρία (μεγάλη ποσότητα ούρησης), πολυφαγία (συνεχής πείνα), απώλεια βάρους, καταβολή δυνάμεων (αδυναμία) και αφυδάτωση. Εάν η νόσος δεν διαγνωσθεί έγκαιρα και δεν αντιμετωπισθεί κατάλληλα με τη χορήγηση ινσουλίνης, το αποτέλεσμα είναι η πρόκληση του διαβητικού κετοοξεωτικού κώματος.Η διαβητική κετοοξέωση είναι μια ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση για την ζωή του ασθενούς που εκδηλώνεται με πολυουρία, ναυτία, εμετούς και κοιλιακό άλγος, ιδιαίτερα στα παιδιά, μιμούμενη οξεία χειρουργική κοιλία. Σ’ αυτή την περίπτωση απαιτείται άμεση θεραπεία και συγχρόνως αναζήτηση κάποιας οξείας φλεγμονής.
Τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 μπορούν να ζουν μια φυσιολογική ζωή χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς και απαγορεύσεις, όμως με κάποιες υποχρεώσεις περισσότερες από τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους.
Θα πρέπει να κάνουν τακτικές επισκέψεις στο γιατρό τους,ο οποίος θα πρέπει να έχει εξειδίκευση στο διαβήτη τύπου 1.
Θα πρέπει να μετρούν όσο συχνά χρειάζεται το σάκχαρό τους, ώστε να προσαρμόζουν ανάλογα τη δόση της ινσουλίνης και να αποφεύγουν τόσο την υπεργλυκαιμία όσο και την υπογλυκαιμία.
Να τρώνε υγιεινά, ακολουθώντας τις αρχές της μεσογειακής διατροφής. Στις μέρες μας δεν απαγορεύεται η κατανάλωση γλυκών στα άτομα με διαβήτη, χρειάζεται ωστόσο το γλυκό να εντάσσεται με προσοχή στο διαιτολόγιο. Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητο να διατηρούν το βάρος τους στα φυσιολογικά επίπεδα.
Επίσης, πρέπει να ασκούνται όσο το δυνατόν πιο συχνά (τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα), επειδή η άσκηση αποτελεί σημαντικό κομμάτι της θεραπείας του διαβήτη, γιατί μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και βελτιώνει τη δράση της ινσουλίνης. Τελευταία και πιο σημαντική υποχρέωση αυτών των παιδιών είναι η καθημερινή λήψη της ινσουλίνης που είναι αναγκαία για τη ρύθμιση του σακχάρου.
Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι ο διαβήτης είναι ένα χρόνιο νόσημα με το οποιο θα πρέπει να συνυπάρξουν οι πάσχοντες για όλη τη ζωή τους.¨Ετσι θα πρέπει να κάνουμε ότι καλύτερο περνάει από το χέρι μας για αυτούς τους ασθενείς και τις οικογένειες τους. Στην αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών μπορεί να αποδειχτεί πολύ βοηθητική η ψυχολογική υποστήριξη, είτε ατομικά είτε στο πλαίσιο μιας ομάδας. Η ψυχολογική υποστήριξη θα βοηθήσει τον ασθενή(δηλ.παιδί κυρίως) να μη νιώθει κοινωνικά αποκλεισμένο, να μπορέσει να αποδεχτεί και να συμβιώσει με την πάθηση, να καταφέρει να αντιμετωπίσει το άγχος και να μάθει να συμβιώνει με τα «ψυχαναγκαστικά» στοιχεία, που απαιτεί η αντιμετώπιση της ασθένειας αυτής (π.χ. συγκεκριμένες ώρες γευμάτων, ινσουλίνη, φάρμακα κλπ.).
Η αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 1 είναι ένα από τα πεδία στα οποία εργάζονται πυρετωδώς οι επιστήμονες ώστε να βρουν καινούργια φάρμακα και μεθόδους που θα βοηθήσουν στη θεραπεία του. Κάποιες από τις εξελίξεις αυτές μπορούμε να περιμένουμε ότι θα τις δούμε στο μέλλον να εφαρμόζονται,όπως το εμβόλιο νανοσωματιδίων για τη θεραπεία του διαβήτη, βλαστοκύτταρα που φτιάχνουν ινσουλινοπαραγωγά κύτταρα και το τεχνητό πάγκρεας.
Ένα παιδί με διαβήτη είναι μια καθημερινή πρόκληση. Είναι διαφορετικό στο βαθμό που είναι εξαρτώμενο από την ινσουλίνη. Κατά τα άλλα, είναι ένα καθ’ ολα φυσιολογικό παιδί! . Το γεγονός ότι το παιδί σας έχει διαβήτη δε σημαίνει ότι η ζωή τελειώσε στη διάγνωση. Το παν είναι να μάθετε να ζείτε με αυτό και να καταλάβετε ότι το παιδί όσο και εσείς μπορείτε να είστε απόλυτα λειτουργικοί με την προϋπόθεση ότι τηρείτε τους κανόνες της φαρμακευτικής του αγωγής και διατροφής.
Τελειώνοντας , πρέπει να τονιστεί η σημασία της ενημέρωσης! Η ενημέρωση είναι πολλές φορές το ήμισυ της θεραπείας!Η γνώση πάνω στο θέμα του διαβήτη και η αγάπη για το παιδί που πάσχει είναι τα σημαντικότερα εφόδια κατά του διαβήτη!
Ελένη Κωτσαλίδου
Παιδίατρος
